Մազերի խնամքի գաղտնիքները

Ինչպե՞ս կանխել մազաթափությունը, ինչպե՞ս խնամել մազերը, որպեսզի լավ աճեն, լինեն փարթամ, ծայրերը չվնասվեն, գլխամաշկը չթեփոտվի, ին՞չ միջոցներով կարելի է ամրապնդել մազարմատները: Բազմաթիվ հարցեր, որոնց պարզաբանմանը մեզ օգնեց բժիշկ-թերապևտ, այուրվեդիստ` հնդկական բժշկության մասնագետ Զառա Ակունցը

Գոյություն ունեն մազաթափության բազմաթիվ ձևեր, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի իր առաջացման պատճառները, կլինիկական պատկերը, բուժման եղանակները: Դրանցից են սովորական, վաղաժամ, բնային, սեբորեային, պսիխոգեն ու վարակական ծագման, ախտանշանային ձևերը և այլն (այդ մասին կարդացեք ՙԱռողջապահություն՚ հանդեսի 2008թ.-ի N2-ում): Այս հոդվածում հիմնականում անդրադառնում ենք մազերի խնամքի հետ կապված հարցերին:

Մազաթափություն

Այս հարցը մտահոգում է թե տղամարդկանց, թե կանանց: Սովորական մազաթափությունը բնական երևույթ է, որի առաջին նշանները տղամարդկանց մոտ նկատվում է 40, իսկ կանանց մոտ` 50 տարեկանից հետո: Վաղաժամ մազաթափության առաջին նշանները սկսում են արտահայտվել սեռական հասունացման շրջանում և ավարտվում 20-25 տարեկանում, երբեմն ավելի ուշ: Մազաթափությունը զարգանում է` պայմանավորված ժառանգականորեն նախատրամադրված մազապարկերի, մասնավորապես նրանց սնուցող արյունատար անոթների և նյարդային վերջույթների վրա անդրոգենների` արական սեռական հորմոնների ներգործությամբ: Դրա հետևանքով տվյալ տեղամասի մաշկի սնուցումը խանգարվում է, մաշկը` բարակում: Բարակում են նաև մազերը, որոնք կարճանում են, նրբանում, անգամ գունազրկվում: Դրանց մի մասը փոխարինվում է աղվամազով, մյուս մասը` անվերադարձ թափվում: Մազաթափություն առաջանում է նաև այն փոփոխությունների հետևանքով, որոնք տեղի են ունենում մազապարկերի մեջ բացվող ճարպագեղձերում, և որոնց արտազատուկի քանակն ավելանում է` մեխանիկորեն ճնշելով մազարմատներին: Դրան նպաստում է նաև սեբորեա (ճարպահոսություն) հիվանդությունը, որն առաջանում է ճարպափոխանակության ու նյութափոխանակության, ստամոքսի ու աղիքների գործունեության, ճիճվակրության, աղիքային դիսբակտերիոզի և մի շարք այլ խախտումների հետևանքով: Այս հիվանդությունների բուժման համար պետք է դիմել համապատասխան մասնագետի:

Պետք է նշել, որ մազերի որակի և նորմալ աճի վրա էականորեն անդրադառնում են նաև սթրեսային իրավիճակները, օդի աղտոտվածությունը, ռադիոակտիվ ճառագայթման մակարդակը, ոչ որակյալ շամպունները, քիմիական ներկերը, էկոլոգիապես ոչ մաքուր սնունդը և այլն: Ընդհանրապես սննդակարգը մեծապես անդրադառնում է մազերի որակի և նորմալ աճի վրա: Դրանով է պայմանավորված  օրգանիզմին անհրաժեշտ վիտամինների և միկրոտարրերի քանակը, այդ իսկ պատճառով սնունդը պետք է լինի թարմ, բնական, էկոլոգիապես մաքուր և բազմազան:

Դժբախտաբար, վերջին տարիներին կանանց շրջանում մազաթափության երևույթի աճ է նկատվում, որի բացատրությունը միանշանակ չէ: Բացի վերը նշված պատճառներից, դա կարող է պայմանավորված լինել ինչպես սոցիալական խնդիրների առկայությամբ, այնպես էլ ճառագայթման բարձր մակարդակով, որն անմիջականորեն ազդելով մազապարկերի ու դրանց սնուցող արյունատար անոթների և նյարդային վերջույթների վրա, վնասում է դրանց, դառնում հորմոնային խանգարումների պատճառ: 

Ցանկացած միջոց օգտագործելուց առաջ նախապես ստուգեք, թե արդյո՞ք նրա բաղադրության մեջ մտնող նյութերից որևէ մեկի նկատմամբ ալերգիա չունեք. պատրաստված խառնուրդից նախապես քսեք մաշկի մի փոքր հատվածի վրա, և եթե որոշ ժամանակ անց մաշկը չգրգռվի, կարող եք օգտագործել:

Ինչպես խնամել մազերը տնային պայմաններում

Ժողովրդական միջոցները, որոնց հիմքում բնության բարիքներից` վիտամիններով ու միկրոտարրերով հարուստ, բուժիչ հատկություններով օժտված  խոտաբույսերից, բանջարեղենից, մրգերից պատրաստված թուրմերը, եփուկներն ու դիմակներն են, հրաշալիորեն նպաստում են մազաթափության կանխմանը, մազարմատների սնուցմանը, մազերի աճի խթանմանը և շատ մատչելի են: Հատկապես օգտակար են տարբեր բուսական յուղերով, եթերայուղերով պատրաստված դիմակները, որոնց հետևողական օգտագործման դեպքում մազերը լավագույնս սնուցվում են: Մազերի աճը խթանում են նաև գլխամաշկի մերսումը, տաք և ոչ շատ սառը ջրով ցնցուղները, կոշտ խոզանակով մազերը սանրելը: 

Առաջարկվող միջոցները փորձված են ու շատ օգտակար, պատրաստման եղանակը` հեշտ, իսկ բաղադրության մեջ օգտագործվող մթերքը, բույսերը, ձեթը դժվար չէ ձեռք բերել:   

Այս միջոցները պետք է զգուշությամբ օգտագործել, քանի որ դրանք կարող են այրոցի զգացում առաջացնել, այդ իսկ պատճառով մազերը լվացեք, երբ զգում եք, որ այլևս չեք դիմանում: Պետք չէ վախենալ այրոցից. դա ազդանշան է, որը հուշում է արյան շրջանառության ակտիվացման մասին, ինչն էլ խթանում է մազարմատների սնուցումը և մազերի աճը:

Մազաթափության և թեփի դեմ պայքարելու, մազերի խնամքի և աճի համար խորհուրդ են տրվում հետևյալ միջոցները:

• Մեկ ճաշի գդալ  խմորիչը (дрожжи) խառնեք կես թեյի բաժակ տաք ջրի կամ մածունի հետ, ավելացրեք մեկ ճաշի գդալ բնական մեղր: Ստացված զանգվածը լավ խառնեք, թողեք 20 րոպե, ապա մերսելով քսեք մազարմատներին: Կրկնեք շաբաթը 2 անգամ: 
• Երկու թեյի գդալ բնական մեղրը, երնջակի (синеголовник) յուղը և 2 ձվի դեղնուցը խառնեք, ստացված զանգվածը քսեք մազարմատներին, 40 րոպե անց  գլուխը լվացեք ոչ շատ տաք ջրով: Կրկնեք շաբաթը 2 անգամ: 
• Մեկական ճաշի գդալ   կոնյակը, մեղրը և մեկ ձվի դեղնուցը խառնեք, ստացված զանգվածը քսեք մազարմատներին և 20 րոպե անց գլուխը լվացեք: Կրկնեք շաբաթը 2-3 անգամ:  
• Երկու ճաշի գդալ մեղրը խառնեք 2 ճաշի գդալ հալվեի (алоэ) հյութի հետ, ստացված զանգվածը քսեք գլխամաշկին, մեկ ժամ հետո գլուխը լվացեք: Կրկնեք շաբաթը 2-3 անգամ:  
• Մեկական ճաշի գդալ   գերչակի յուղը (касторовое масло), սոխի հյութը, մեղրը, կոնյակը և մեկ ձուն (չոր մազերի դեպքում` ձվի դեղնուցը) խառնեք, ստացված զանգվածը քսեք մազարմատներին, մեկ ժամ հետո գլուխը լվացեք: Կրկնեք շաբաթը 2 անգամ: 
• Մեկ ճաշի գդալ   մանանեխի փոշին, մեկ ձվի դեղնուցը և 2 ճաշի գդալ սև թեյի թունդ լուծույթը խառնեք, քսեք գլխամաշկին և 30 րոպե հետո լվացեք: Այրոցից պետք չէ վախենալ: Կրկնեք շաբաթը 2-3 անգամ: 

Գլխի մազարմատները սնուցում, մազերի աճին նպաստում, արյան շրջանառությունն ակտիվացնում են դարչինը, սոխը, սխտորը, մանանեխը (перцовка), կարմիր պղպեղի թրմօղին (տպՐՓՏՉՍՈ), կարմիր կծու պղպեղը, կոճապղպեղը (ՌՎոՌՐՖ) և այլն: Սրանցից որևէ մեկը հավասար քանակությամբ խառնեք մածունի կամ որևէ բուսայուղի հետ, քսեք մազարմատներին, հագեք պոլիէթիլենե գլխարկ և թողեք  20-60 րոպե (որքան կդիմանաք), այնուհետև գլուխը լվացեք ոչ շատ տաք ջրով: Այս գործողությունը կարելի է կրկնել շաբաթը 1-2 անգամից ոչ ավելի: Սխտորի կամ սոխի հոտից խուսափողներին խորհուրդ է տրվում բաղադրամասին մածուն ավելացնել, որը վերացնում է հոտը:

Մազարմատների ամրացման համար հնում օգտագործել են նաև կերակրի կամ չմշակված աղ: Գլուխը լվանալուց հետո 10-15 րոպե աղով տրորեք: Սա ևս նպաստում է գլխամաշկի արյան շրջանառության ակտիվացմանը: 

Ընդհանրապես, ցանկալի է գլխամաշկը գրգռող դիմակ օգտագործելուց հետո դնել սնուցող որևէ դիմակ, որը պետք է քսել նախապես լվացած մազերին:

• Սովորական մածունը քսեք մազարմատներին, հագեք պոլիէթիլենե գլխարկ, պահեք 1,5-2 ժամ: Մածունը օգտակար է նաև թեփի դեմ պայքարի և հաճախակի ներկվող մազերի խնամքի համար:
• Հինան մազերը սնուցող, ամրապնդող, դրանց որակը լավացնող, աճը խթանող հատկություն ունի: Այն ապահովում է նաև մազերի օդափոխությունը:   
• Մազերը սնուցելու համար ձիթապտղի ձեթը քսեք մազարմատներին և գլուխը մերսեք:

Մազերի համար շատ օգտակար են լորենու, երիցուկի, կռատուկի արմատների (սՏտցւ), կեչու տերևների, գայլուկի (хмель), խնկեղեգի արմատների (корно аира), տատրակի (мать и мачеха), եղինջի, արևքուրիկի (зверобой) թուրմերը: Դրանք կարելի է օգտագործել մշտապես և տարբեր դիմակների մեջ: Թուրմ պատրաստելու համար 2 ճաշի գդալ չորացրած բույսի վրա լցրեք եռացրած ջուր, թողեք 30 րոպե և օգտագործեք: 

Գլխամաշկի թեփի դեմ պայքարի հարցում կօգնեն հետևյալ միջոցները

• Ամեն անգամ գլուխը լվանալուց հետո մազերը շփեք 4-5 ճաշի գդալ  խնձորի քացախի և գոլ ջրի լուծույթով: Այդպիսով կպայքարեք թեփի դեմ, մազերը կսնուցվեն, հրաշալի փայլ կստանան և կփափկեն: 
• Գլուխը կարող եք լվանալ սև հացից պատրաստված ջրաթուրմով. 100-150 գրամ սև հացը կտրատեք, վրան եռացրած բավականաչափ ջուր ավելացրեք: Լվանալիս օճառի փոխարեն ցանկալի է ձվի դեղնուց օգտագործել:
• Երիցուկի ջրաթուրմով լվացումները ևս օգնում են թեփի դեմ պայքարին:
• 4 կիտրոնի կեղևը մաքրեք, 15 րոպե եռացրեք մեկ լիտր ջրի մեջ և շաբաթը մեկ անգամ գլուխը մերսեք ստացված կիտրոնաջրով:

Մազերի խնամքի առաջարկվող միջոցների հետևողական օգտագործումից հետո մազաթափությունը կկանխվի, կնկատվեն նոր աղվամազեր, մազերի  աճը կվերկանգնվի, դրանք կլինեն փարթամ և չեն թեփոտվի: Մասնագետի խորհրդատվությամբ կարող եք նաև կոսմետոլոգիական ընկերություններից ձեռք բերել մազերի խնամքի բնական հիմքով պատրաստված միջոցներ:

Հարցեր, պատասխաններ, մեկնաբանություններ